جهان بیمه

مجتبی سهرابی گفت: بیمه جزئی از مدیریت ریسک است و استفاده از صنعت بیمه جزء مهمترین فرازهای تصمیم گیری در مدیریت ریسک می باشد.بیمه کردن مناسبترین ، بهینه ترین و ارزان ترین روش انتقال در حوزه مدیریت ریسک، است.

مدیریت ریسک یک روش سیستماتیک تشخیص خطرات و ارزیابی ریسک ها برای فراهم آوردن اطلاعات لازم، به منظور اتخاذ تصمیمی مناسب در مواقع مورد نیاز، جهت اندازه گیری ها و انجام اقدامات برای کاهش ریسک است. فرآیند مدیریت ریسک در بیمه با فهم ریسک، شناسایی و تخمین ابعاد آن پیگیری می شود تا بتوان از عدم توانایی در پرداخت خسارت ها جلوگیری کرد و همچنین بتوان برای درآمدهای بیشتر، برنامه ریزی جامع انجام داد. مدیریت ریسک شاه‌ بیت فعالیت‌های صنعت بیمه است لذا از باب اهمیت آن در شرکت های بیمه با مجتبی سهرابی به گفتگو نشستیم.
مهندس، مجتبی سهرابی رئیس هیئت مدیره بیمه ایران معین در کارنامه خود دارای سوابقی نظیر: مدیر ریسک شرکت ملی نفت ایران جهت استقرار نظامنامه(H.S.E) و مشاور ریسک و بیمه شرکت پایانه های صادراتی مواد نفتی(O.T.C)  است. وی دارای مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد در رشته مدیریت بیمه دانشگاه ایالتی هارتفورد آمریکا است. آنچه در ذیل آمده است ماحصل این گفتکو می باشد.
1- در صنایع نفت و گاز کشور اساسا چه نوع ریسک های مهمی وجود دارد؟
در حوزه عملیات دریا (offshore) می توان ریسک های حفاری، ریسک های کشف مخزن و ریسک های رسیدن به مخازن و در حوزه خشکی (onshore) می توان ریسک های انتقال، فرایند و بهره برداری را نام برد. مدل درست طبقه بندی این ریسک ها اکتشاف، استخراج، استحصال و انتقال می باشد. یعنی ابتدا مخزن کشف، سپس استخراج و در مرحله بعد توسط واحد های پتروشیمی فرایند و نهایتا منتقل شود. درکلیه قسمت های نفت و گاز، و کلیه صنایع هیدروکربونیک این 4 مورد ضروری هستند.

2- آیا برآورد دقیقی از میزان و درصد ریسک شرکت های نفتی خصوصی و دولتی استحصال شده است؟
در سال های 89، 90 و 91 ، قرار شد مطالعاتی با محوریت بیمه مرکزی تحت عنوان مطالعات ریسک در صنایع هیدروکربونیک با همکاری دوره دکتری دانشگاه علامه طباطبایی، انجام شود و قراردادی تحت عنوان قرارداد مطالعاتی با بیمه مرکزی نیز منعقد و حدود 60 درصد این کار نیز انجام شد. مدیر این طرح هم خود من بودم  اما به دلیل عدم اختصاص بودجه لازم برای این کار مطالعاتی ، این طرح عملا به نتیجه نرسید.

3- مدیران صنعت نفت تا چه اندازه به ضرورت مدیریت ریسک برای صنایع نفتی اهمیت می دهند و این کار را در دستور کار خود گذاشته اند؟
با توجه به خسارت هایی که اخیرا (یعنی طی 10  سال اخیر) مثل خطر آتش سوزی چاه های یکی از مناطق جنوبی، اتفاق افتاد برنامه مدیرت ریسک در قالب اخذ پوشش بیمه توسط وزارت نفت طراحی شد؛ یعنی شرکت های زیرمجموعه وزارت نفت مکلف شدند پروژه های در حال ساخت و پروژه های بهره برداریشان را بر اساس دستور مجامع عمومی شان بیمه نمایند و این کار هم قبل از دوران ریاست جمهوری آقای احمدی نژاد یعنی زمانیکه آقای زنگنه وزیرنفت بود انجام شد.

4- در مورد رابطه بیمه و مدیریت ریسک در صنایع نفت و گاز توضیح دهید. تا کنون چه اقداماتی در این مورد انجام شده و چه اقداماتی لازم است تا انجام شود؟
بیمه جزئی از مدیریت ریسک است و استفاده از صنعت بیمه جزء مهمترین فرازهای تصمیم گیری در مدیریت ریسک می باشد. بیمه کردن مناسبترین ، بهینه ترین و ارزان ترین روش انتقال در حوزه مدیریت ریسک، است. در سمینارهایی که در سال 87 و 89  برگزارشد روی این قضیه پافشاری شد.
در ارتباط با بیمه و مدیریت ریسک در صنایع نفت و گاز، 4 یا 5 همایش بزرگ برگزار شده که دو همایش درسطح بین المللی و تحت عنوان سمینارتامین مالی در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی بوده که مجمع تشخیص مصلحت نظام این دو سمینار را برگزار کرد و صاحبنظرانی که در این حوزه حضور داشتند. در حوزه بیمه هم کارهایی صورت گرفت.
درخصوص اقدامات عملی که تاکنون در این خصوص انجام شده می توان به اقدام برخی شرکتها همچون شرکت نفت و گاز پارس  ، spgc ، شرکت نفت فلات قاره ، شرکت ملی پخش پالایش ، شرکت ملی صنایع پتروشیمی و شرکت ملی نفت ایران در بیمه کردن قسمتی از دارائیهایشان اشاره کرد. البته با وجود اینکه خود شرکتها به لحاظ فنی به اهمیت بیمه کردن دارائیهایشان باور داشتند اما تغییرات مدیریتی به شرکت ها اجازه نمی داد تا تمام دارائیهایشان را بیمه کنند. البته صنعت بیمه در حوزه نفت و گاز و پتروشیمی فقر دانش فنی دارد و با توجه به این که شرکت های بیمه به تازگی تصمیم به بازسازی و نوسازی فعالیت های بیمه انرژی شان گرفته اند. آموزش در توسعه دانش فنی افراد بسیار موثر است.

5- آیا شرکت های بیمه خارجی در حوزه بیمه انرژی نفت و گاز ایران وارد شده اند؟
شرکت های بیمه خارجی حدود دو دهه است که در صنعت نفت و گاز و پتروشیمی ایران وارد شده اند. این شرکت ها زمانیکه در این حوزه حضور داشتند دانش فنی به صورت قابل توجهی از طریق برگزاری سمینارها و سمپوزیوم ها منتقل می شد اما متاسفانه این انتقال دانش طی این سالها متوقف شد.

6- تحقیقات بین المللی انجام شده در این حوزه و نقش شرکتهای بیمه به خصوص شرکت های بیمه داخلی چیست؟
اعتقاد من این است که در شرکت های بیمه توان فنی وجود دارد اما باید باور مدیریتی نیز در این خصوص ایجاد شود تا شرکت های بیمه بتوانند دانش فنی را از این طریق درون خود نهادینه نمایند. اگر دانش فنی در شرکت های بیمه نهادینه شود و شرکت ها اداره بیمه های انرژی خودشان را فعال نمایند، بخش اعظم کارها با توجه به توانگری مالی هر شرکت، از ظرفیت نگهداری ریسک گرفته تا پذیرش ریسک در بازارهای داخلی را می توانند تحت پوشش خود قرار دهند.

7- دولت چه کمکی می تواند به بیمه صنایع نفتی انجام دهد؟
وزارت نفت در این حوزه نقش اساسی و پایه ای دارد . در زمان دولت اسبق که آقای زنگنه وزیر نفت بود اصلی ترین اقدام، یعنی بیمه تمام تاسیسات نفتی انجام شد و ایشان معتقد بودند کلیه تاسیسات نفتی باید در پوشش بیمه باشند. ولی الان باید تعامل بیشتری بین صنعت بیمه و صنعت نفت از طریق برگزاری دوره های آموزشی وجود داشته باشد؛ هم در حوزه انتقال دانش بیمه به آن ها و هم در حوزه انتقال دانش فنی نفتی به بیمه ها .

8- نقش صندوق توسعه ملی برای کمک به بیمه ها، در جهت توسعه صنعت بیمه چیست؟
حداقل کمکی که صندوق توسعه ملی می تواند به صنعت بیمه نماید کمک مالی است. زیرا توان و دانش فنی وجود دارد اما توان مالی نیست. شرکت های بیمه هم توان مالی شان آنچنانی ندارند تا در این حوزه بتوانند کمک کنند. شرکت های بیمه باید بتوانند دپارتمان های انرژی شان را که شامل کشتی و هواپیما هم می شود راه اندازی نمایند.
من اعتقادم این است که به دانش فنی در حوزه صنعت بیمه در ریسک های پیچیده همانند انرژی باید بها داده شود.
تعداد کارشناسان توانمند مقتدر و مورد قبول بازارهای بین المللی ما در این حوزه زیاد نیست اما می توانیم با استمرار بر اتکای بر دانش محور شدن، متخصصان بیشتری داشته باشیم. باور من این است که دانش فنی در این زمینه را باید اجرایی کرد. که در این زمینه برگزاری کلاس ها و کارگاه های آموزشی نقش موثری می تواند داشته باشد.